Tiền gửi tiết kiệm “bốc hơi” sau 30 năm; sổ tiết kiệm còn, tiền tỷ “bốc hơi” hay ngã ngửa khi nhận lãi tiết kiệm là những câu chuyện bi hài về việc gửi tiết kiệm của khách hàng.

Tiền gửi tiết kiệm “bốc hơi” sau 30 năm

Đó là câu chuyện lạ lùng của bà Lê Thị Bích Thủy (ngụ Bình Thạnh, TP.HCM) có khoản tiền gửi tại Quỹ tiết kiệm xã hội chủ nghĩa của Ngân hàng Nhà nước VN.

Năm 1983, theo sự vận động của tổ dân phố nơi sinh sống, bà Thủy gửi tiết kiệm 270 đồng (mệnh giá thời điểm đó) vào Quỹ tiết kiệm chi nhánh Bà Chiểu, địa điểm lãnh tiền tại Kho bạc Nhà nước ở địa chỉ 368 Bạch Đằng, P.14, Q.Bình Thạnh.

Theo sổ tiết kiệm bà Thủy vẫn còn giữ, số tiền gửi này được chia thành hai lần, lần thứ nhất vào ngày 17-9-1983 trị giá 150 đồng và lần gửi thứ hai vào ngày 1-10-1983 là 120 đồng.

Trong trí nhớ của bà Thủy, số tiền này tương đương năm tháng lương của một công chức và đáng giá tiền sinh hoạt nhiều tháng của một gia đình đông người.

“Vào thời điểm đấy, vàng có giá 120-130 đồng/chỉ nên số tiền đó mua được nhiều thứ. Sinh hoạt hằng ngày cho một gia đình 5-6 người chỉ mất 1-2 đồng. Tiêu chuẩn bán gạo mỗi đầu người chỉ có vài đồng/tháng. Lương của một cán bộ phường chỉ tầm 35-45 đồng/tháng” – bà Thủy nói.

Ngày 8-10-2014, bà Thủy đến cơ sở Bạch Đằng, hiện là Kho bạc Nhà nước Q.Bình Thạnh, để lãnh tiền tiết kiệm theo quy định lúc bà làm sổ tiết kiệm, nhưng nơi đây cho biết kho bạc không còn có nhiệm vụ này nữa mà hướng dẫn qua “Ngân hàng Công thương ở đường Đinh Tiên Hoàng”.

Hai cuốn sổ tiết kiệm từ năm 1983 của bà Lê Thị Bích Thủy.

Theo lời chỉ dẫn trên, bà Thủy tìm đến Ngân hàng Sài Gòn Công thương (Saigonbank) trên đường Đinh Tiên Hoàng, Q.Bình Thạnh. Nhân viên ở đây cho biết đúng là trụ sở trước đây của quỹ tiết kiệm nhưng của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Sau nhiều biến chuyển, Saigonbank chi nhánh Bà Chiểu chỉ tiếp nhận trụ sở, còn quỹ tiết kiệm, nơi bà Thủy gửi tiền, được chuyển về Ngân hàng Công thương (VietinBank) chi nhánh 7 có phòng giao dịch trên đường Phan Đăng Lưu, Q.Bình Thạnh.

Chiều 4-11, bà Thủy đến VietinBank chi nhánh 7 để biết số phận của cuốn sổ tiết kiệm. Tiếp nhận cuốn sổ, cô giao dịch viên khá bất ngờ vì “chưa thấy bao giờ”.

Dù ngả màu vàng nhưng nội dung ghi rõ là sổ tiết kiệm không kỳ hạn có lãi và có thưởng. Quy định cũng ghi rõ số tiền gửi ít nhất là 1 đồng, vì vậy số tiền bà Thủy gửi thời điểm đó chắc chắn khá lớn.

Trong phần quy định tiền lãi, tiền thưởng ghi: cuối mỗi năm quỹ tiết kiệm tính lãi và nhập vào vốn của người gửi tiền. Trong khoảng thời gian từ tháng một đến tháng ba năm sau, người gửi cần đem sổ tiết kiệm đến nơi gửi tiền để quỹ tiết kiệm ghi nhập lãi vào vốn.

Đại diện chi nhánh ngân hàng thừa nhận “tại chi nhánh này đã tiếp nhận nhiều trường hợp gửi tiền ngân hàng lâu năm quay lại làm thủ tục, nhưng cũ như trường hợp bà Thủy thì chưa có!”.

Bà Thủy kể: “Cô nhân viên giải thích do năm 1985 Nhà nước có thực hiện đổi tiền theo tỉ giá 10 đồng tiền cũ bằng 1 đồng tiền mới, nên khoản tiền 270 đồng của tôi còn 27 đồng, không phát sinh lãi gì. Vì số tiền này thấp hơn tiền duy trì tài khoản theo quy định nên khoản tiền trong sổ bị trừ còn 0 đồng. Sổ hiện chỉ còn có giá trị làm kỷ niệm”.

Theo đại diện phòng giao dịch VietinBank chi nhánh 7, thỉnh thoảng ngân hàng cũng nhận được sổ tiết kiệm cũ, nhưng cuốn sổ này chưa thấy bao giờ.

Những tài khoản giao dịch tại chi nhánh ngân hàng đều được lưu giữ thông tin và có thể tra cứu trên hệ thống.

Trường hợp hơn mười năm, người gửi tiền quay lại rút tiền cũng có, ngân hàng cũng tìm ra được nhưng số tiền chỉ còn vài chục ngàn đồng do lạm phát quá cao, lãi suất thấp nên giá trị đồng tiền giảm.

“Tiền của khách hàng gửi ngân hàng phải trả là điều hiển nhiên, nhưng thực tế có rất nhiều tài khoản ban đầu cũng có thể vài trăm ngàn, nhưng cùng thời gian số tiền đó không còn là bao, sau đó người gửi cũng bỏ luôn” – vị đại diện cho biết.

Ngã ngửa khi nhận lãi tiết kiệm

Liên quan đến câu chuyện “tiền tiết kiệm bốc hơi sau 30 năm”, ngày 7-11 Tuổi Trẻ tiếp tục nhận được nhiều chia sẻ của bạn đọc cũng đang giữ những sổ tiết kiệm gửi những năm 1980.

Kể câu chuyện của cha mình là ông Quãng Văn Hai, anh Quãng Hùng Minh (ngụ quận Bình Thạnh, TP.HCM) cho hay năm 2001, sau khi “gõ cửa” nhiều nơi, gia đình ông được hướng dẫn đến NH Công thương VN (VietinBank) chi nhánh 3, TP.HCM sẽ là đơn vị chi trả cho khoản tiết kiệm có số dư gửi là 1.800 đồng vào ngày 8-11-1975 do ba anh Minh đứng tên.

Trong thông báo mời đến lãnh tiền tiết kiệm, VietinBank chi nhánh 3 cho biết số dư tài khoản tiết kiệm của ba anh Minh tới ngày 31-12-2000 là 23.562 đồng. Đây là số tiền được tính dựa trên lãi qua từng thời kỳ đổi tiền và lãi suất thay đổi theo thời kỳ.

“Nhận giấy mời lãnh tiền mà nhà tôi ngã ngửa. Tiền lời không đủ tiền xe lên NH lãnh tiền nên ba tôi cũng bỏ luôn. Đến giờ tôi vẫn giữ tờ giấy báo làm kỷ niệm” – anh Minh nói.

Ông Quãng Văn Hai (Bình Thạnh, TP.HCM) gửi tiết kiệm 1.800 đồng tháng 11-1975, đến năm 2000 số tiền nhận lại là 23.562 đồng. Trong ảnh: thông báo mời lãnh tiền tiết kiệm của NH Công thương VN chi nhánh 3 gửi cho ông Hai.

Cảm thông câu chuyện của bà Bích Thủy, bạn đọc Khang Minh cũng cho biết trong gia đình có hai cuốn sổ tiết kiệm gửi trong giai đoạn từ năm 1979-1985 nên rất hiểu rõ giá trị số tiền lúc đó.

“Có một chuyện rất vui là cuối năm 1980 tôi trúng thưởng… 1 đồng. Cả tổ tôi 15 người hò reo như vỡ chợ. Số tiền ấy đủ bao chè cho mọi người. Rồi cũng như cô Thủy, mấy mươi năm sau, tôi cầm hai sổ tiết kiệm đến nơi tôi đã gửi tiền, cô thu ngân cũng chỉ nhìn cười… buồn”.

Theo chuyên gia tài chính Đinh Thế Hiển, trước đây phần lớn người dân đi gửi tiền tiết kiệm hay mua các dạng công trái… trong tinh thần đóng góp xây dựng đất nước nên ít ai để ý đến lãi thế nào.

Về nguyên tắc, những sổ tiết kiệm này dù bao năm đi nữa trách nhiệm của NH phải lưu trữ, xác minh hồ sơ, chứng từ để luôn bảo đảm chi trả cho người dân, dù người dân quên 20-30 năm thì vẫn phải cộng dồn lãi suất và tính toán đúng.

Thực tế, do đồng tiền mất giá, người gửi tiết kiệm lại không đến điều chỉnh một thời gian dài dẫn đến giá trị cuốn sổ tiết kiệm giảm dần theo thời gian.

Giám đốc một NH thương mại cũng nhìn nhận nhiều người gửi tiền tiết kiệm trong giai đoạn những năm trước do biến động lịch sử nên cùng với thời gian số tiền bị trượt giá đi đáng kể. Vấn đề là cách chi trả thế nào để người gửi tiền cảm thấy được chia sẻ.

Bạn đọc Khanhnd8… cho biết: “Tôi còn nhớ một NH của Pháp có văn phòng ở phố Tràng Thi, Hà Nội có chi trả tiền tiết kiệm cho một khách hàng VN gửi tiết kiệm từ năm 1953 cách đây vài năm. Số tiền chi trả được tính theo giá lạm phát hằng năm cộng lãi suất của kỳ hạn tương ứng kỳ hạn gửi của khách hằng hằng năm nên sau hơn 50 năm, giá trị của sổ tiết kiệm đó không hề giảm sút”.

Sổ tiết kiệm còn, tiền tỷ bốc hơi

Thông tin trên báo Tiền Phong, ngày 30/9/2013, nguồn tin từ Cục CSĐT tội phạm kinh tế và chức vụ (C46, Bộ Công an) cho biết đang thụ lý vụ Ngân hàng Quốc tế Việt Nam (VIB) bị tố cáo để mất tiền tỷ của khách gửi tiết kiệm.

heo đơn thư gửi cơ quan chức năng, bà Tr.Th.H. (ở quận 7, TPHCM), gửi tiết kiệm 1,4 tỷ đồng tại chi nhánh VIB quận 11 từ ngày 14/8/2012. Tháng 11/2012, bà H. đến chi nhánh VIB ở đường Ngô Đức Kế quận 1 để giao dịch thì phát hiện tài khoản ở con số 0.

Phát hiện số tiền của mình “không cánh mà bay” vì bà chưa hề rút số tiền ấy bao giờ, đồng thời trong sổ gửi tiết kiệm cũng không thể hiện bất kỳ giao dịch nào, bà H. liên lạc đến những người có nhiệm vụ ở VIB để giải quyết.

Đến ngày 5/12/2012, Phó Giám đốc Ngân hàng bán lẻ VIB, chi nhánh quận 11 Bùi Đức Quốc xác nhận có sự sai lệch giữa số tiền trong sổ gửi tiết kiệm nói trên với tài khoản trong hệ thống của VIB.

Nội dung văn bản còn cho biết, sau khi kiểm tra, bước đầu cho thấy có một số chứng từ rút tiền tại VIB có chữ ký của bà H. nhưng bà H. xác nhận chưa từng ký; để xác minh sự việc, VIB đã gửi công văn đến CQĐT và sẽ có thông báo cuối cùng sau khi hoàn tất vụ việc; trong khi chờ kết quả, VIB sẽ trả số tiền gốc trong sổ tiết kiệm cho bà H.

Ngọc Anh (Tổng hợp)